Thực phẩm hoang dã, kho báu tiềm ẩn
của thiên nhiên và văn hóa

Từ rừng xanh đến bàn ăn

Câu chuyện về hành trình từ rừng xanh đến bàn ăn thật sự gợi mở một thế giới ẩm thực đầy bí ẩn và phong phú. Những loại thực phẩm hoang dã như quả rừng, rau dại, và củ mài vốn từ lâu đã là nguồn sống quan trọng cho người dân bản địa. Không chỉ là thực phẩm, chúng còn chứa đựng những giá trị văn hóa và tri thức về thiên nhiên mà các thế hệ đã truyền lại

Giáo sư Dr. Eric Olmedo – một nhà nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực xã hội học và nhân học, đã dành nhiều năm để khám phá thế giới ẩm thực này. Ông hiện đang công tác tại Trung tâm Giáo dục và Đổi mới Quốc tế, nơi ông dẫn dắt nhiều dự án nghiên cứu liên quan đến sự tương tác giữa thực phẩm và văn hóa trong các cộng đồng khác nhau trên toàn cầu. 

Với nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu tại Malaysia và các quốc gia khác, Giáo sư Olmedo đã góp phần quan trọng vào việc hiểu biết sâu sắc về mối quan hệ giữa thực phẩm hoang dã và cộng đồng, cũng như tác động của chúng đối với an ninh lương thực và bảo tồn đa dạng sinh học.

Thông qua việc nghiên cứu các cộng đồng bản địa tại Malaysia, ông đã tiết lộ nhiều bí mật về cách người dân địa phương tận dụng những món quà của rừng để tạo ra những bữa ăn đầy hương vị và dinh dưỡng.

Giáo sư Eric Olmedo, Đồng chủ tịch UNESCO Chair, chuyên gia hàng đầu về nhân chủng học thực phẩm tại Đại học Quốc gia Malaysia

Các loại cây ăn được mọc hoang (Wild edible plants) ở khu vực địa lý được gọi là Israel , giống như ở các quốc gia khác, đã được sử dụng để duy trì sự sống trong thời kỳ khan hiếm và nạn đói, hoặc chỉ được sử dụng như một nguồn thực phẩm bổ sung để tăng thêm dinh dưỡng và thú vui. Hệ thực vật đa dạng của Israel và Palestine cung cấp nhiều loại thực vật phù hợp để con người tiêu thụ, nhiều loại trong số đó có lịch sử sử dụng lâu đời trong các món ăn hàng ngày của người dân bản địa.

 Capparis spinosa

Lactuca serriola

Thực phẩm hoang dã là kho báu dinh dưỡng, giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Khai thác thực phẩm hoang dã một cách bền  vững không chỉ giúp bảo tồn đa dạng sinh học mà còn duy trì cân bằng hệ sinh thái tự nhiên. Các phương pháp thu thập truyền thống của nhiều cộng đồng thường rất thân thiện với môi trường, không gây hại mà ngược lại, còn bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Hơn nữa, thực phẩm hoang dã gắn liền với di sản văn hóa và phong tục, tạo nên sự đoàn kết trong cộng đồng. Trong những thời điểm khó khăn, chúng trở thành nguồn cung cấp thực phẩm quý giá, đảm bảo sự sống còn.

Tương lai của thực phẩm hoang dã

Với sự quan tâm ngày càng lớn từ cộng đồng, thực phẩm hoang dã đang nổi lên như một xu hướng ẩm thực mới đầy sức hút. Nhiều nhà hàng và khách sạn đã bắt đầu đưa các món ăn từ thực phẩm hoang dã vào thực đơn, mang đến những trải nghiệm ẩm thực độc đáo cho thực khách. Điều này không chỉ góp phần bảo tồn đa dạng sinh học mà còn mở ra những cơ hội kinh tế mới cho các cộng đồng địa phương, tạo nên sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Hệ thống thực phẩm bản địa ở Malaysia, với đặc điểm không gian rõ ràng và sự cô lập giữa các cộng đồng. Trong các cộng đồng này, dù nằm gần nhau, người dân có thể không nói cùng một ngôn ngữ, làm nổi bật tính đặc thù và phân lập của hệ thống thực phẩm. Những hệ thống như vậy dễ dàng tái tạo hơn so với các hệ thống thực phẩm rộng lớn và không đồng nhất của châu Âu.

Điều thú vị là, quy mô nhỏ của các cộng đồng bản địa có thể cung cấp cho các nhà dân tộc học và nhà nghiên cứu cơ hội để hiểu rõ hơn về sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các loại thực phẩm hoang dã và các thành phần khác trong hệ thống thực phẩm. Những hiểu biết này có thể trở thành thước đo để đánh giá vai trò của chúng trong bối cảnh châu Âu. Từ đó, chúng ta có thể đo lường chính xác vị trí, ý nghĩa và chức năng xã hội của hoạt động kiếm ăn của các loại cây dại ăn được, mang lại những góc nhìn mới mẻ và sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và thực phẩm hoang dã trong các hệ thống thực phẩm hiện đại.

Eric Olmedo
Giáo sư – Tiến sĩ , Đồng chủ tịch UNESCO Chair